Doorheen Vlaanderen zijn heel wat musea aan de slag met immaterieel erfgoed. Het ene museum doet dit al actiever en bewuster dan het andere, waardoor de werking vele vormen aanneemt. Er bestaat echter geen officieel onderscheid tussen immaterieel-erfgoedmusea en andere musea. Belangrijk is wel dat musea die rond immaterieel erfgoed werken de betrokken erfgoedgemeenschappen best actief laten participeren. Dit is immers cruciaal om goed zorg te dragen voor dit levend erfgoed. Vanuit erfgoedzorg voor immaterieel erfgoed is er steeds oog voor de invulling, betekenis en beleving van de traditie voor de betrokkenen, en voor de vraag naar welke impact een actie op de erfgoedpraktijk kan hebben.
Musea kunnen op allerlei manieren met immaterieel erfgoed bezig zijn. Hieronder geven we enkele voorbeelden.
- Het onderwerp of thema van het museum kan een bepaalde immaterieel-erfgoedpraktijk omhelzen. Denk bijvoorbeeld aan het MOT, dat werkt rond ambachten, of het Huis van Alijn, dat werkt rond tradities, rituelen en gewoontes.
Een museum kan ook het directe initiatief zijn van een immaterieel-erfgoedgemeenschap zelf, bijvoorbeeld Het Kantcentrum in Brugge, waar de hele museumwerking door vele vrijwilligers, kantklossers en liefhebbers wordt gerealiseerd. - Een deel van de museumcollectie (objecten, schilderijen, video-opnames, ...) kan betrekking hebben op hedendaagse immaterieel-erfgoedpraktijken. Het museum organiseert daaraan gekoppelde activiteiten voor het publiek (bijvoorbeeld een tentoonstelling of workshop) of achter de schermen (bijvoorbeeld onderzoek of communicatie-initiatieven).
Denk bijvoorbeeld aan de werking van het MAS rond Dia De Los Muertos, het Yper Museum rond stoeten of andere musea die de stad als hun werkgebied hebben. Er kunnen ook verrassende verbindingen met immaterieel erfgoed gelegd worden, zo ging het MoMu met ontwerpster Ann Demeulemeester aan de slag rond de traditie van het aankleden van het Mariabeeld in de Antwerpse Sint-Andrieskerk. - Sommige musea zetten zich heel actief in voor de overdracht van tradities en technieken. Ze ondersteunen erfgoedgemeenschappen bij de opmaak van (internationale) erkenningsdossiers (zoals NAVIGO bij het garnaalvissen te paard) of organiseren masterclasses in samenwerking met immaterieel-erfgoedbeoefenaars om expertise en vaardigheden door te geven (zoals het Industriemuseum).